تحلیل و بررسی استثنائات مسئله حق ردّ یمین به مدعی با نگاهی به مفاد مبانی اصل مسئله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی (فقهی)

نویسندگان

1 استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم؛ دانش آموخته سطح چهار و استادیار گروه فقه و اصول جامعه المصطفی العالمیه

2 دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه قم

چکیده

مبانی فقهی حقّ مدعی‌علیه برای ردّ یمین به مدعی در منازعاتی که مدعی به هر دلیلی، اقامه بیّنه نکرده و طلب یمین از مدعی‌علیه دارد، توسط فقهاء عظام در خلال «کتاب قضاء» مطرح گشته و مسئله فی‌الجمله در فقه جعفری قطعی است، منتها گستره دلالی آن مبانی چندان هویدا‌نیست تا‌جایی‌که فهم متفاوت از آن باعث شده تا برخی با طرح استثنائاتی، حق ردّ یمین به مدعی را در برخی موارد انکار‌‌کنند ونسبت به پاره‌ای‌از آن موارد، ادعای عدم‌خلاف نیز مطرح ‌شود! علاوه بر‌اینکه، بعد‌از عدم پذیرش حق ردّ یمین به مدعی در استثنائاتِ مطرح‌شده، نسبت‌به حکم آن‌موارد نیز اختلافاتی دیده‌می‌شود. تحقیق‌حاضر عهده‌دارِ پاسخ به‌این پرسش‌است‌که تحلیل صحیح ‌از استثنائاتِ مطرح‌شده در مسئله‌ی حقّ ردّ یمین به مدعی چیست؟. واکاوی دلالی مبانی اصل‌مسئله، حاکی‌از اطلاق ادله در حقِّ ردّ یمین به-مدعی‌است وتحلیل وبررسی ادله‌فقیهان در طرح استثنائاتِ‌ششگانه‌-که با تطوّرات فقه جعفری بر مسئله افزون‌شده- نشان از عدم‌صحت طرح آن استثناءات است البته در خصوصِ اجیر متهم، دلیل‌خاص ومعتبری وجود‌دارد‌که اجیرِ متهم حقّ رد یمین به مدعی ندارد. این‌تحقیق با هدف شناخت مبانی‌فقهی حقّ ردّ یمین به مدعی برای مدعی‌علیه وگستره دلالی آن و تحلیل صحیح‌از استثنائات ششگانه‌ی مذکور در برخی کتب‌فقهی انجام‌شده‌ ونیل به‌این مَقصد در سایه توصیف و‌تحلیل گزاره‌های‌فقهی با گرد‌آوری داده‌های‌کتابخانه‌‌ای میسّر‌است‌که نتیجه‌آن، تبیین مبانی وگستره دلالی‌آن درمسئله ومخدوش‌بودن استثنائات مذکور جز در مورد مذکور‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات