مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم و پژوهشگر مرکز فقهی امام محمدباقر
چکیده
حکم اولی افرادی مانند کرایه‌دهندگان چارپایان (مکاری)، شتربانان (جمال(، پیک‌های نامه‌بر (برید) و رانندگان، اتمام نماز و گرفتن روزه است؛ اما در روایت‌های معتبره برای این حکم، تقییدی مطرح شده است، به این صورت که اگر این افراد در سیر خود سرعت غیر متعارفی را در پیش بگیرند که در اصطلاح روایت‌ها به این حالت حرکتی «الجَدّ فی السیر» گفته می‌شود باید نماز خود را قصر بخوانند و افطار کنند. برخی از فقیهان نسبت به این روایت‌ها ادعای اعراض کرده و بر طبق آن فتوا نداده‌اند. این نوشتار در صدد بررسی سندی و دلالی روایات «الجدّ فی السیر» و ادعای اعراض اصحاب از آنهاست. نوشتار پیش‌رو با روش کتابخانه‌ای و اسنادی و اجتهادی با بررسی نظرهای گوناگون در این‌باره به این نتیجه می‌رسد که با توجه به صحت روایت‌های این مسأله و عدم اعراض اصحاب از فتوای بر طبق این روایت‌ها باید روایت‌های اولیه‌ای را که دلالت بر تمام‌بودن نماز افراد پیش گفته دارند به‌وسیله این روایت‌ها تقیید کرد؛ در نتیجه این افراد در صورتی که به‌طور معمول و با سرعت متعارف به سفر می‌روند، نمازشان تمام و روزه‌شان صحیح است؛ اما در صورتی که با سرعت غیر متعارف حرکت می‌کنند، نمازشان حتی در منزل هم شکسته است و روزه خود را نیز باید افطار کنند.
)