تاملی بر حکم قصاص بالغ در مقابل نابالغ با تاکید بر قاعده «لا قود لمن لا یقاد منه»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی (فقهی)

نویسندگان

1 قم

2 مدرس خارج حوزه قم

چکیده

مشهور فقها حکم قصاص را بر بالغی که جنایت موجب قصاص بر صبی (نابالغ) وارد کرده است، ثابت دانسته‌اند و برای این حکم به اجماع و شهرت، عمومات و اطلاقات دال بر ثبوت قصاص، و خصوص مرسله ابن فضال، استناد کرده‌اند. بررسی ادله نشان می‌دهد که تنها عمومات و اطلاقات باب قصاص قابل استناد است و این دلیل نیز در صورت وجود مخصص و مقید معتبر، قابل تخصیص و تقیید است. از سوی دیگر، صحیحه ابو بصیر که دال بر عدم جواز قصاص عاقل در مقابل مجنون است، مشتمل بر تعلیلی است که از عموم آن، قاعده «لا قَوَد لِمَن لا یُقاد مِنه» استفاده می‌شود. مفاد این قاعده نفی قصاص از قاتلی است که مقتول او -به جهت فقدان مقتضی- قصاص نمی‌شود. در نتیجه عمومات و اطلاقات قصاص، علاوه بر قاتل مجنون، در مورد قاتل صبی، و قاتل جنین نیز تخصیص و تقیید می‌خورند و این موارد از جمله موارد استثنای حکم قصاص از قاتل عمدی خواهند بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات