ساختارشناسی مباحث عمومی قراردادها در فقه امامیه و حقوق اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی (فقهی)

نویسنده

چکیده

مباحث فقه العقود یا قواعد عمومی قرارداد‌ها از مهم‌ترین مباحث فقه معاملات است. عقد در تشبیه به موجودی زنده، مراحلی ازجمله انعقاد، حیات و مرگ را طی کرده و به تبع این مراحل، مباحث فقه العقود متنوع‌تر می‌شود. شکی در ضرورت طرح نظام‌مند و منطقی این مباحث نیست، اما تاکنون طرح واحد جامع و بی‌اشکالی، برای این مباحث ارائه نشده است. این تحقیق، به بررسی و مقایسۀ انواع مدل‌های طرح مباحث قرارداد‌ها پرداخته، و ضمن بیان مزایا و معایب هر کدام، در نهایت طرح پیشنهادی خود را ارائه می‌کند. در نوشتار حاضر، ابتدا به معرفی اجمالی برخی طرح‌های موجود پرداخته، و مقایسۀ کلی بین آنها انجام خواهد شد. در ادامه به نقد و بررسی تفصیلی طرح‌های شیخ انصاری، جناب سنهوری و آقای کاتوزیان پرداخته می‌شود. در پایان، طرح برگزیده و ویژگی‌های آن بیان می‌شود. هدف آن است که هر کدام از مباحث عمومی مربوط به عقود، جایگاه مناسب خود را بین سایر مباحث پیدا کنند تا نظام معقولی در شیوۀ طرح مباحث فقه‌العقود ارائه شود.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

تحلیل هیکل المباحث العامّة للعقود فی فقه الإمامیّة و الحقوق الإسلامی

چکیده [العربیة]

یعتبر فقه العقود أو القواعد العامّة للعقود من أهمّ المباحث فی فقه المعاملات. مرّت مراحل علی العقد فی تشبیه لکائن حیّ کالانعقاد والحیاة والموت، ونتیجة لهذه المراحل زادت مباحث فقه العقود تنوّعاً. لا شکّ فی ضرورة تنظیم هیکل أو أسلوب منهجیّ و منطقیّ لطرح هذه المباحث. ولکن حتى الآن لم یتمّ تقدیم خطّة جامعة لهذه المباحث خالیّة عن الإشکالات. یسعی هذا البحث للدراسة و مقارنة النماذج المختلفة لأسالیب طرح مباحث فقه العقود، و بینما یوضّح مزایا وعیوب کل منها یقدّم أخیراً منهجه المختار. فی هذه الدراسة، سنقدّم أولاً بإیجاز بعض الأسالیب الموجودة و نقارن بینها بصورة عامّة؛ ثم نبحث تفصیلیّاً عن مناهج الشیخ أنصاری و السید السنهوری و السید کاتوزیان. و أخیراً نقدّم الهیکل و الأسلوب المختار لهذه المباحث مع بیان خصائصه. والغرض هو أن یجد کلّ من القواعد و الموضوعات العامّة المتعلّقة بالعقود مکانها المناسب بین المباحث الأخرى، ممّا یقدّم للفقه أسلوباً منهجیّاً معقولاً لطرح مباحث فقه العقود.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الهیکل
  • الطرح
  • العقد
  • فقه العقود
  • العقود
  • مباحث العقود
  • القواعد العامّة