نماز و روزه کثیر السفر با سرعت غیر متعارف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی (فقهی)

نویسنده

مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم و پژوهشگر مرکز فقهی امام محمدباقر

چکیده

حکم اولی افرادی مانند کرایه‌دهندگان چارپایان (مکاری)، شتربانان (جمال(، پیک‌های نامه‌بر (برید) و رانندگان، اتمام نماز و گرفتن روزه است؛ اما در روایت‌های معتبره برای این حکم، تقییدی مطرح شده است، به این صورت که اگر این افراد در سیر خود سرعت غیر متعارفی را در پیش بگیرند که در اصطلاح روایت‌ها به این حالت حرکتی «الجَدّ فی السیر» گفته می‌شود باید نماز خود را قصر بخوانند و افطار کنند. برخی از فقیهان نسبت به این روایت‌ها ادعای اعراض کرده و بر طبق آن فتوا نداده‌اند. این نوشتار در صدد بررسی سندی و دلالی روایات «الجدّ فی السیر» و ادعای اعراض اصحاب از آنهاست. نوشتار پیش‌رو با روش کتابخانه‌ای و اسنادی و اجتهادی با بررسی نظرهای گوناگون در این‌باره به این نتیجه می‌رسد که با توجه به صحت روایت‌های این مسأله و عدم اعراض اصحاب از فتوای بر طبق این روایت‌ها باید روایت‌های اولیه‌ای را که دلالت بر تمام‌بودن نماز افراد پیش گفته دارند به‌وسیله این روایت‌ها تقیید کرد؛ در نتیجه این افراد در صورتی که به‌طور معمول و با سرعت متعارف به سفر می‌روند، نمازشان تمام و روزه‌شان صحیح است؛ اما در صورتی که با سرعت غیر متعارف حرکت می‌کنند، نمازشان حتی در منزل هم شکسته است و روزه خود را نیز باید افطار کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

صلاة وصیام کثیر السفر بالسرعة غیر المتعارفة

چکیده [العربیة]

إن الحکم الأولی للأشخاص من أمثال المکاری والجمال وساعی البرید والسائق هو إتمام الصلاة والصیام، ولکن جاء فی الروایات المعتبرة لهذا الحکم قید یذکر فإذا عمل هؤلاء الأشخاص فی طریق السفر بالسرعة غیر المتعارفة والتی أطلق علیها  فی مصطلح الروایات " الجدّ فی السیر " فیجب على هؤلاء الأشخاص القصر فی صلاتهم والإفطار ولکن ادعى بعض الفقهاء الإعراض  عن تلک الروایات وطبقاً لها لم یصدروا فتواهم.
وهذه المقالة هی بصدد الدراسة السندیة والدلالیة لروایات «الجدّ فی السیر» وإدعاء إعراض الأصحاب عنها .
وقد تم کتابة هذه المقالة بالأسلوب المکتبی والوثائقی والاجتهادی ومن خلال قیامها بدراسة النظریات والآراء المختلفة فی هذا المضمار إلى نتیجة مفادها أنه ونظراً إلى صحة روایات هذه المسألة وعدم إعراض الصحابة عن الفتوى طبقاً لهذه الروایات فیجب تقیّد الروایات الأولیة والتی لها دلالة على إتمام الصلاة للأشخاص المحترفین بذلک بواسطة هذه الروایات، وفی النتیجة فإن هؤلاء الأشخاص علیهم إتمام صلاتهم ویکون صیامهم صحیحاً فی حال کون سفرهم قد جرى بصورة عادیة أو بالسرعة المتعارفة وأما إذا کانت حرکتهم بالسرعة غیر المتعارفة فإن صلاتهم تکون قصراً حتى فی بیوتهم وعلیهم الإفطار.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • صلاة المسافر
  • صیام المسافر
  • کثیر السفر
  • الجدّ فی السیر
  • إعراض الصحابة